หัวใจนักปราชญ์ ศาสตร์แห่งการเรียนรู้ด้วยตนเอง
ครูนิทัศน์ วีระโพธิ์ประสิทธิ์
สองพันห้าร้อยกว่าปีที่พระพุทธเจ้าได้เทศนาธรรมสอนแก่ชาวโลกถึงหัวใปัจนักปราชญ์ยังทันสมัย และไม่ตกยุค ประกอบไปด้วยหลักสี่ประการคือ สุ จิ ปุ ลิ
สุ. สุตะ อันหมายถึง ฟังคำสั่งสอน ทุกวรรค ทุกตอน ต้องผ่านทางช่องหู ให้หมั่นเพียรศึกษาเป็นประจำ ดังที่ว่า 'ฟังคำครูไว้ จะรอบรู้เรื่องราวที่เข้ามา'ปัจจุบันความรู้มีอยู่หลากหลายทั้งในห้องเรียนและนอกห้องเรียน ผ่านสื่อต่างๆมากมายไม่ว่าจะเป็นโทรทัศน์ อินเทอร์เน็ต แผ่นDVD เทปเสียง ฯลฯ ผู้ศึกษามักอ้างว่า
ไม่มีเวลามากพอสำหรับการศึกษา หากพิจารณาจัดสรรเวลาให้ดี(แนะนำให้หาหนังสือ เรื่องการบริหารเวลามาอ่าน) จะพบว่าหากเราตัดการรับฟังและรับรู้บางประการ เราจะมีเวลาเหลือมากมาย ดังนั้นผู้ศึกษาควรเลือกที่จะฟังหรือรับรู้ว่าเป็นเรื่องจริง เรื่องดีและเป็นเรื่องที่มีประโยชน์(ตามหลักของโสเคตริส) สอดคล้องกับหลักการวางเฉย(ignore)ของบัณฑิต อึ้งรังษี
จิ. จิตตะ อันหมายถึง หมั่นคิด คอยเอาจิตตรองตรึกการศึกษา ขวนขวายค้นคิดทุกมวลวิชา เกิดปัญญาแจ่มกระจ่างสิ้นคลางแคลงผู้ศึกษาควรขบคิดตามที่ครูอาจารย์ได้บอกหรือเนื้อหาในหนังสือหรือสื่อต่างๆ
โดยยึดหลักของกาลามสูตรในการเรียนรู้ บางเรื่องครูสอนผิดก็มีมาก ตำราเขียนผิดก็พบเห็นบ่อยๆ อย่าเชื่อโดยปราศจากเหตุผล ก่อนที่เราจะมีจิตใจพร้อมเรียนรู้นั้นจำเป็นต้องฝึกจิตใจตนเองให้รู้จักเป็นคนคิดบวก มองการเรียนรู้เป็นเรื่องสนุกไม่น่าเบื่อหลังจากนั้นควรจะต้องมีสมาธิ (ฝึกสมาธิง่ายๆ ด้วยการหายใจเข้าออกช้าๆ กะว่าหายใจเข้าออกสิบครั้งต่อนาที ลองดูแล้วสมองคุณจะโล่ง หายใจให้ลึกๆ) นอกจากการคิดตามแล้วสิ่งหนึ่งซึ่งสำคัญในยุคปัจจุบันที่เกี่ยวข้องกับจิตก็คือการจินตนาการ ดังที่ไอสไตน์ได้กล่าวไว้ว่าจินตนาการสำคัญกว่าความรู้ จินตนาการไม่ใช่ความคิดเพ้อเจ้อ ต้องมีการทำและทดลองจนได้ข้อสรุปที่ชัดเจน ผู้สำเร็จในโลกนี้ส่วนใหญ่มีจินตนาการและวาดภาพความสำเร็จของตนเองไว้ก่อนเสมอ
ปุ. ปุจฉา อันหมายถึง หมั่นถาม อันซึ่งเนื้อความที่สงสัยในทุกแห่ง ให้คุณครูรู้ดีช่วยชี้แจง จนรู้แจ้งเห็นจริงทุกสิ่งเอยเชื่อหรือไม่ว่า ไม่มีใครมาสอนให้คุณฟรีๆ หากไม่ใช่พ่อแม่คุณหรือครูของคุณซึ่งท่านจะช่วยตอบคำถามให้แก่คุณได้มาก หากเป็นคนอื่นๆแล้วกว่าจะยอมรับ กว่าจะเปิดใจให้คุณได้ซักถามยากมาก ดังนั้นจงถามในสิ่งที่คุณสงสัยเพื่อต้องการคำตอบที่แท้จริงจำไว้ว่าหากใครมองว่าคุณโง่ คุณถามในสิ่งที่คุณสงสัยคุณจะโง่เพียงครั้งเดียว แต่จะฉลาดในเรื่องนั้นไปตลอดชีวิต คิดเอาเองว่าจะยอมอมโง่ไปตลอดชีวิตหรือไม่
ลิ. ลิขิต อันหมายถึง หมั่นเขียน เป็นแบบ เป็นบทเรียนทั้งมวล ควรขยัน เอาใจใส่ จดจำเป็นสำคัญ ทำให้ครบครันทั้งสี่ หนทางเจริญปัจจุบันการจดบันทึกสามารถทำได้หลากหลายรูปแบบ ในห้องเรียนที่มีการเรียนเป็นทีมดังที่ ดร.วรภัทร ได้แนะนำไว้ คุณสามารถมอบหมายให้เพื่อนคนที่ลายมือดีช่วยกันจด
จดให้ละเอียด แล้วนำมาสำเนาเอกสารแจกจ่ายกันก็ได้ แต่ระหว่างเพื่อนจดคุณควรทำความเข้าใจให้ละเอียด หากเรียนด้วยตนเองคุณควรจดคำสำคัญต่างๆให้ดีและควรพัฒนาศักยภาพในการสร้างผังความคิดผ่านการเขียนแบบ MindMap ซึ่งจะช่วยเพิ่มศักยภาพการเรียนรู้ของคุณเอง
หัวใจนักปราชญ์เป็นสิ่งสำคัญของบัณฑิต เมื่อบัณฑิต หมายถึงผู้ทรงความรู้ มีปัญญา มีจิตใจที่งาม และมีการดำเนินชีวิตที่ถูกต้อง รู้ดีรู้ชั่ว ดังนั้นหวังว่านักศึกษาทุกคนที่มาเรียนรู้ย่อมเกิดผลสัมฤทธิ์ตามความมุ่งหมายการศึกษาให้ทุกคนเป็นคนเก่ง คนดี มีความสุข และเป็นผู้ที่รักพัฒนาตนเองตลอดชีวิต
